Beschrijving

MAT'64 Plan V

Materieel 1964 (MAT '64), soms Standaard Stoptrein of Apekop genoemd, is de niet-officiële benaming van een type elektrisch treinstelmaterieel van de Nederlandse Spoorwegen. Het heeft - net als het sinds 1996 buiten dienst gestelde Materieel '54 (Hondekop) - een bolle neus ter bescherming van de machinist, maar deze steekt minder ver uit en is gelijk aan de neus van het buiten dienst gestelde materieel Plan U met dieselelektrische aandrijving. Het materieel bestaat uit zelfstandige vier- en tweedelige treinstellen, officieel aangeduid als respectievelijk Plan T en Plan V.
Plan T is, afgezien van het prototype 501, in drie deelseries geleverd in 1964-1965.

Plan V is in 13 deelseries geleverd in tien jaar tijd tussen 1966 en 1976. De laatste 2 series V12 en V13 zijn daarmee even oud en zelfs nieuwer dan de oudste stellen SGM. Het stel 878 werd in 1976, na slechts 4 jaar dienst, als gevolg van brandschade afgevoerd, in 1978 gevolgd door de 420 na een zware aanrijding. Daarna volgde ook nog de 959. Hedendaags zijn alle stellen buiten dienst gesteld en inmiddels gesloopt.

De tweedelige stellen werden in 2015, in steeds afnemende aantallen, nog op een klein deel van de geëlektrificeerde baanvakken in Nederland ingezet en waren volgens de officiële materieelverdeling alleen nog aan te treffen op een viertal spoorlijnen buiten de Randstad. Van de oorspronkelijke 246 treinstellen Plan V waren nog 31 stellen voor de dienst beschikbaar, die bij het ingaan van de treindienstregeling 2016 in Nederland op 13 december 2015, althans op papier, aan de dienst werden onttrokken.
Op 30 maart 2016 werden voor het laatst stellen in de reizigersdienst ingezet en sindsdien staan alle stellen buiten dienst. Na de afscheidsrit op 25 september 2016 met stellen 449, 466, 469 en 876 kwam er definitief een einde aan het tijdperk van het MAT'64.

Er zullen twee stellen MAT'64 Plan V bewaard blijven. De 876 is na de afscheidsrit officieel overgedragen aan Het Spoorwegmuseum. De 904 heeft bij Stichting MAT'64 onderdak gevonden.